نام‌گذاری
این دارو با نام‌های تایلوزین، تایلوجکت (رازک) تایلومکس (رویان)، تایلوزیت (رویان)، تایلوسول (نصر)، تایلوفان (عرفان)، کیمیالوزین (کیمیافام)، تایزرجن (مایمو) و ... شناخته می‌شود. مهمترین نام‌های تجاری این دارو در فهرست زیر آمده است:
- Tylosin
- Tylosine
- (ROOYAN) Tylomax
- (ROOYAN) Tylosit
- Tysergen (MAYMO)
- (NASR) Tylosol
- Tylofan (ERFAN)
- Tylan
- Tylocine
- Fradizine
- Tylosina
فارماکولوژی و مکانیسم اثر
تایلوزین، یکی از ۱۶ عضو خانواده ماکرولید‌های دارای تأییدیه برای استفاده در طیف وسیعی از موارد عفونی برای سگ، گاو، گوسفند، بز و طیور می‌باشد. در بازار به صورت تارتارات تایلوزین یا فسفات تایلوزین فرموله شده است. مشابه بقیه ماکرولیدها، تایلوزین با اتصال به بخش ۵۰ اس ریبوزوم و مهار سنتز پروتئین اثر باکتریواستات (مهار تکثیر) دارد. دامنه اثر تایلوزین اساساً محدود به باکتری‌های گرم مثبت هوازی می‌باشد. کلستریدیوم‌ها و کمپیلوباکتر‌ها معمولاً به تایلوزین حساس هستند. دامنه اثر تایلوزین شامل باکتری‌های مسبب بیماری تنفسی گاوان (BRD) نیز می‌شود. ای. کلای و گونه‌های سالمونلا به تایلوزین مقاوم هستند. در خوک لاوسونیا اینتراسلولاریس معمولاً به تایلوزین حساس است.
ساختار شماتیک تایلوزین
موارد تجویز و کاربرد‌های درمانگاهی
- در گاو، تایلوزین برای درمان بیماری تنفسی بدون عامل مشخص (BRD) که با عواملی همچون گونه‌های منهمیا، پاستورلا مولتوسیدا و هموفیلوس سومنی باشد کاربرد دارد. برای نکروباسیلوز بین انگشتی (گندیدگی سم) در گاو با عامل فوزوباکتریوم نکروفوروم (F. necrophorum) یا باسیلوس ملانینوژنیکوس (B. melaninogenicus) تایلوزین کاربرد دارد.
- در خوک، برای درمان آرتریت خوک با عامل مایکوپلاسما هایوسینوویه (Mycoplasma hyosynoviae)، پنومونی خوک با عامل گونه‌های پاستورلا، اریزیپلاس خوک با عامل اریزوپلوتریکس روزیوپاتیه (Erysipelothrix rhusiopathiae)، اسهال خونی خوک با عامل ترپونما هیودیزنتریه (Serpulina (Treponema) hyodysenteriae) و انتروپاتی پرولیفراتیو با عامل لاوسونیا اینتراسلولاریس (L. intracellularis) کاربرد دارد. برای درمان خوک‌ها، تایلوزین با خوراک نیز مخلوط و یا به آب آشامیدنی افزوده می‌شود.
- در حیوانات کوچک، معمولاً برای عفونت‌های بافت نرم یا پوست با عامل باکتری گرم مثبت تجویز می‌گردد. البته این استفاده خیلی رایج نیست و بیشترین استفاده از تایلوزین در سگ برای درمان اسهالی است که با نام اسهال با پاسخ آنتی‌بیوتیکی (Antibiotic responsive diarrhea) نام می‌بریم که به سایر درمان‌های دارویی پاسخ نداده‌است. سبب‌شناسی (اتیولوژی) این اسهال مشخص نیست اما احتمالاً با عامل کلستریدیوم یا کمپیلوباکتر می‌باشد. برای این نوع استفاده، فرمولاسیون پودری (تایلوزین تارتارات) که در خوک رایج‌تر است برای ادامه درمان به خوراک افزوده می‌شود.
هشدارها
واکنش‌های ناخواسته و عوارض جانبی
در برخی حیوانات باعث اسهال می‌شود. اگرچه تجویز خوراکی تایلوزین در موارد کولیت سگ، بدون هیچ مخاطره‌ای تا ماه‌ها مصرف شده است. واکنش‌های پوستی پس از تجویز در خوک مشاهده شده است. تجویز خوراکی در اسب کشنده است!
منع مصرف و موارد احتیاط
به خرگوش و جوندگان به صورت خوراکی تجویز نکنید. به اسب تجویز نگردد. از تجویز وریدی دارو پرهیز گردد. بیش از ۱۰ میلی‌لیتر در یک ناحیه عضلانی تجویز نشود تا از واکنش‌های موضعی جلوگیری شود.
تداخلات دارویی
اگرچه بقیه ماکرولید ها همراه با مهار آنزیم‌های P450 سیتوکروم می‌باشند، برای استفاده در حیوانات تداخل دارویی گزارش نشده است.
پایش بیمار و آزمون‌های آزمایشگاهی
نیاز به پایش ندارد.
فرمولاسیون
به صورت فسفات تایلوزین و تارتارات تایلوزین موجود است.
تایلوزین تزریقی با اشکال ۵۰ میلی گرم تا ۲۰۰ میلی‌گرم به ازای هر میلی‌لیتر موجود است (همراه با پروپیلن گلیکول).
پایداری و نگهداری
در ظروف دربسته نگهداری شود و از تابش نور جلوگیری شود. دمای اتاق ایده‌آل می‌باشد.
میزان مصرف
میزان مصرف دارو باید توسط دامپزشک مجرب تعیین شود و موارد زیر ممکن است در هر بیمار و بسته به شدت درگیری تغییر کند. مصرف خودسرانه دارو باعث بروز عوارض جبران ناپذیر در حیوانات می‌شود.
- سگ
- ۷ تا ۱۵ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن هر ۱۲ تا ۲۴ ساعت خوراکی
- ۸ تا ۱۱ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن هر ۱۲ ساعت به صورت عضلانی
- کولیت: ۱۲ تا ۲۰ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن هر ۸ ساعت همراه با غذا؛ اگر پاسخ به درمان مشاهده شد، فواصل مصرف هر ۱۲ ساعت و سپس هر ۲۴ ساعت شود.
- گربه
- ۷ تا ۱۵ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن هر ۱۲ تا ۲۴ ساعت خوراکی
- ۸ تا ۱۱ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن هر ۱۲ ساعت به صورت عضلانی
- خوک
- درمان آرتریت، اریزیپلاس و اسهال خونی خوک: ۸.۸ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن هر ۱۲ ساعت به صورت عضلانی
- گاو
- پودودرماتیت و پنومونی: ۱۷.۶ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن هر ۲۴ ساعت به صورت عضلانی
مقررات مصرف
- زمان پرهیز از مصرف گوشت در گاو: ۲۱ روز پس از قطع مصرف دارو
- در گاو شیری منع مصرف دارد.
منبع: کتاب دست‌نامه داروهای دامپزشکی پاپیچ ویرایش پنجم (۲۰۲۱) - برگردان فارسی توسط تحریریه وهمن
دیدگاه خود را بنویسید