خوش‌بختانه هر روز دامداران بیشتری می‌بینیم که به خنک‌شدن گاوها اهمییت بدهند و با انواع راهکارهای موجود دست و پنجه نرم کنند... با تغییرات آب و هوایی روزافزون در سرتاسر جهان واضح است که گاوهای بیشتری نیاز به خنک‌کردن پیدا کردند.
میزان تولید گاو در زمان تنش گرمایی حائز اهمییت است
چرا این سوال ممکن است پیش بیاید؟ جواب این سوال یک مسئله فیزیکی ساده است. گاوهای پر تولید برای تولید این حجم شیر، خوراک فراوانی اخذ می‌کنند و اینجاست که ماجرا در شکمبه که بخش اصلی دستگاه گوارش یک گاو است شروع می‌شود. در شکمبه، انرژی فراوانی به کمک میلیاردها ریزاندامگان (میکروارگانیسم) آزاد شده و گاو باید از دست این انرژی فراوان خلاص گردد!
با افزایش دمای محیط، خلاص شدن از دست این انرژی آزاد شده دشوارتر هم می‌گردد، همچنین در طی سالیان سال، با مدیریت بهتر و در عین‌حال، گرفتن تولید بیشتر از گاو و با کمک برنامه‌های تولیدمثل کاراتر، ما آستانه تحمل دماهای بالا را کمتر کردیم و گاو را به این دما‌ها حساس‌تر کرده ایم. اینطور حس می‌شود که گاوهای امروزی بخاطر تولید شیر بیشتر در مقابل گاوهای ۵۰ سال پیش بخاطر تولید شیر بیشتر نیاز بیشتری به خنک شدن دارند.
امروزه تنش گرمایی با دماهای پایین‌تری رخ می‌دهد
بنابراین، در دمای °۲۰ سانتی‌گراد، یک گاو پرتولید مشابه گاو دهه‌های پیشین نیست، بخاطر تولید بیشتری که از آن می‌گیریم. و همچنین این به معنی این است که یک دمای ثابت برای گاوداری شماره ۱ و شماره ۲ که میزان تولید متفاوتی دارند هم یکسان عمل نخواهد کرد و آنجا که تولید بیشتر است، خسارات تنش گرمایی هم بیشتر خواهد‌بود.
اصلاح نژاد برای کاهش تنش‌گرمایی در گاوهای شیری
بهتر است بدانیم، نژاد‌های مختلف آستانه تحمل متفاوتی در برابر تنش یا استرس گرمایی دارند و ما در تلاشیم تا گاو‌هایی که تولید بالا دارند را بتوانیم نسبت به استرس گرمایی مقاوم‌تر کنیم. البته اصلاح نژاد به سختی نیاز به خنک‌کردن گاوها را تحت تأثیر قرار می‌دهد و تنها زمانی که نیاز به شروع خنک‌کردن گاوها داریم را برای چند درجه به تأخیر می‌اندازد. البته اصلاح نژاد به سختی می‌تواند نیاز به خنک کردن گاوها را برطرف سازد اما ممکن است، آغاز فرآیند خنک‌سازی را برای چند درجه، تحت تأثیر قراردهد.
دما تنها شاخصی نیست که در تنش گرمایی اهمییت دارد
معمولاً وقتی درمورد تنش گرمایی گاو حرف می‌زنیم، شاخص THI مطرح می‌شود. این شاخص معادل اندیس رطوبتی و دمایی است که از اوایل دهه ۱۹۹۰ مورد استفاده قرار گرفته‌است. این شاخص محاسبه‌ای ترکیبی از رطوبت نسبی و دمای محیط است که در تخمین خطر تنش گرمایی بسیار کارآمد است. نکته آنجاست که تنها دما نیست که در تنش گرمایی مهم است و اینکه هوا خشک یا مرطوب است هم می‌تواند در تنش گرمایی مؤثر باشد.
اگر در دمای ثابت، هوا مرطوب و نمناک باشد در مقایسه با هوای خشک، گاو نمی‌تواند با تبخیر سطحی به شکل تعریق یا تنفس از دست انرژی تولید‌شده خلاص شود. بنابراین، تعدیل دمای بدن در شرایط مرطوب حتی اگر دمای محیط خیلی هم بالا نباشد سخت‌تر خواهد بود. همچنین باید بدانیم که گاوها دمای ایده‌آل پایین‌تری (زیر ۲۰° سانتی‌گراد) را نسبت به ما انسان‌ها ترجیح می‌دهند. این نکته زمانی خودش را نشان می‌دهد که ما تصمیم می‌گیریم الان گاو خنک شده یا نه و توجهی به ظرفیت‌های این حیوان به خودی خود نمی‌کنیم!
نشانه‌هایی که باید دنبال کنیم
زمانی‌که گاو نتواند از شر این انرژی فراوان تولید شده به شکل گرما خلاص شود، غذای کمتری می‌خورد و به‌دنبال آن تولیدش کمتر خواهد بود. در حقیقت، ما می‌توانیم این نشانه‌ها را تنش گرمایی تحت درمانگاهی نام‌گذاری کنیم. چراکه هنوز اثرات دما و رطوبت بر گاو به وضوح قابل مشاهده نیست.
برای شفاف‌تر شدن این مثال، درمورد تنش گرمایی درمانگاهی صحبت میکنیم. منظور ما از درمانگاهی آن است که شما به عنوان دامپزشک یا دامدار ماهر با مشاهده گاو متوجه تنش آن خواهید شد. ساده‌ترین شاخص برای تنش گرمایی درمانگاهی افزایش تعداد تنفس خواهد بود. سایر نشانه‌ها مثل مشاهده تعداد زیادی گاو که در بهاربند ایستاده‌اند، افزایش اخذ آب، گاوهای سرگردان که هیچ کار خاصی نمی کنند و اطراف آبخوری ول معطلند. به طور کلی در این شرایط گاوها راحت نیستند و مشابه خودمان وقتی در شهر یا در ترافیک زیر آفتاب و گرما یا شرایط شرجی قرار می‌گیریم هستند.
اما راهکار چیست؟
اگر تا اینجا همراه ما بودید به عنوان نوشته دوباره سر بزنید. اگر شک دارید که آیا گاوها ممکن است در خطر تجربه تنش گرمایی باشند، بهتر است از کمک متخصصان این حوزه برای خنک‌کردن گاوها بهره ببرید. هیچ وقت فن‌ها را بدون محاسبه میزان مورد نیاز برحسب بهاربند، نوع ساختمان گاوداری و تعداد گاو قرار ندهید. راهکارهای بسیاری در این زمینه موجود است و هر مزرعه با مزرعه دیگر ممکن است در شرایط متفاوت و راه‌حل‌هایی منحصربه‌فرد قرار بگیرد.
منبع: دیری گلوبال
دیدگاه خود را بنویسید