قلب گربه، مانند قلب انسان، چهار حفره دارد: دو حفره‌ی کوچک‌تر در بالا به نام‌های دهلیز چپ و راست (atrium) و دو حفره‌ی بزرگ‌تر در پایین به نام‌های بطن چپ و راست (ventricle).
وظیفه‌ی دهلیز راست این است که خون بدون اکسیژن جمع‌آوری شده از بدن را، به بطن راست پمپاژ کند. سپس بطن راست این خون را به ریه‌ها می‌فرستد تا اکسیژن دریافت کرده و دی‌اکسید کربن را دفع کند.
وظیفه‌ی دهلیز چپ این است که خون غنی از اکسیژن را از ریه‌ها به بطن چپ پمپاژ کند. سپس بطن چپ خون را به سراسر بدن بازمی‌گرداند تا اندام‌ها و سلول‌ها بتوانند عملکرد درست خود را حفظ کنند. از آن‌جایی که بطن چپ باید خون اکسیژن‌دار را به کل بدن برساند، دیواره‌های عضلانی آن ضخیم‌تر از دیواره‌های بطن راست هستند.
کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک (Feline Hypertrophic Cardiomyopathy (HCM))، زمانی رخ می‌دهد که دیواره‌های بطن چپ بیش از حد بزرگ و ضخیم شوند. این ضخیم شدن ماهیچه‌ای، باعث تنگ شدن حفره‌ی داخلی بطن چپ می‌شود. در نتیجه، بطن نمی‌تواند به‌درستی با خون پر شود و کارایی آن کاهش می‌یابد.
پیامد این اتفاق این است که خون کمتری با اکسیژن کافی به بدن می‌رسد. همچنین، باعث می‌شود قلب سریع‌تر از حالت عادی بتپد، که نیاز قلب به اکسیژن را افزایش داده و در نهایت موجب مرگ سلول‌های عضله قلب می‌شود. این روند به عملکرد کلی قلب آسیب می‌زند.
HCM شایع‌ترین بیماری قلبی در گربه‌ها است. تقریباً از هر ۷ گربه، ۱ گربه در طول زندگی خود به HCM مبتلا خواهد شد و بیشتر آن‌ها هیچ علائمی از خود نشان نمی‌دهند.

علل کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک در گربه‌ها

یکی از شایع‌ترین علل HCM، یک بیماری ذاتی در خود عضله‌ی قلب است. این مسئله اغلب ژنتیکی است که در چندین نژاد گربه وجود دارد، از جمله:
- مین کون (Maine Coons)
- پرشین (Persians)
- رگدال (Ragdolls)
- شارتو (Chartreux)
- اسفینکس (Sphynx)
- نروژی جنگلی (Norwegian Forest)
- بنگال (Bengals)
- وان ترکی (Turkish Vans)
- شورت‌هیر آمریکایی (American Shorthairs)
- شورت‌هیر بریتانیایی (British Shorthairs)
این نژادها بیش از همه تحت تأثیر HCM قرار می‌گیرند؛ زیرا به احتمال زیاد حامل جهش در ژنی به نام A31P هستند که در حفظ سلامت عضلات قلب نقش دارد. در گربه‌هایی که دو نسخهٔ غیرطبیعی از این ژن را دارند، مرگ سلول‌های عضله قلب و تشکیل بافت اِسکار (جای زخم) در دیواره بطن چپ رخ می‌دهد که از عملکرد صحیح قلب جلوگیری می‌کند.

* سایر علل پزشکی

علاوه بر عوامل ژنتیکی، چندین بیماری دیگر نیز می‌توانند باعث HCM در گربه‌ها شوند:
شرایط هورمونی: بیماری‌هایی مانند پرکاری تیروئید (hyperthyroidism) یا آکرومگالی (acromegaly) (ترشح بیش از حد هورمون رشد به دلیل تومور در غدهٔ هیپوفیز قدامی نزدیک مغز) می‌توانند رشد دیواره‌های عضلانی بطن چپ را تحریک کنند.
سرطان: وجود تومور در قلب نیز می‌تواند اندازه و ضخامت دیواره‌های بطن چپ را افزایش دهد.
بیماری‌های غیرقلبی: بیماری‌هایی که مستقیماً به قلب مربوط نیستند، مانند بیماری کلیوی، می‌توانند باعث فشار خون بالا در بدن شوند. این وضعیت فشار مضاعفی بر بطن چپ وارد می‌کند، زیرا بطن مجبور است سخت‌تر از حالت عادی کار کند تا خون را برخلاف فشار بالا در رگ‌ها به بدن پمپاژ کند. با گذشت زمان، این تلاش افزایش‌یافته باعث ضخیم‌تر شدن دیواره‌های بطن و باریک‌تر شدن حفرهٔ داخلی آن می‌شود.

علائم کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک در گربه‌ها

علائم HCM در گربه‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- از دست دادن اشتها
- سوفل قلبی (صدای غیرعادی در قلب)
- آریتمی (ریتم غیرطبیعی قلب)
- لخته‌های خون، که می‌توانند باعث درد/صدای بلند، مشکل در راه رفتن، سرد شدن اندام‌های عقبی، استفراغ و مشکل در تنفس شوند.
- نارسایی قلبی
- تجمع مایع در ریه‌ها، که هنگام تنفس باعث ایجاد صداهای ترق تروق (crackle) و سوت (wheeze) می‌شود.
- تنگی نفس (مشکل در تنفس)
- تجمع مایع در شکم (آسیت)، که منجر به تورم قابل مشاهده‌ی شکم می‌شود.
- رنگ غیرطبیعی لثه‌ها (لثه‌های رنگ‌پریده، خاکستری یا آبی)
- آبی شدن کف پاها و بستر ناخن‌ها
- نبض ضعیف یا نامنظم
- زود خسته شدن در حین بازی/فعالیت
- بی‌حالی/ضعف
- غش کردن/از حال رفتن
- مرگ ناگهانی

نحوهٔ تشخیص کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک توسط دامپزشکان

دامپزشک بررسی را با یک معاینه‌ی فیزیکی کامل آغاز می‌کند و بر گوش دادن به قلب و ریه‌ها تمرکز خواهد کرد تا هرگونه ریتم غیرعادی قلب، سوفل (مرمر) و هرگونه صدای سوت یا ترق تروق اضافی در حین تنفس را بررسی کند.
همچنین، برای بررسی نشانه‌های گردش خون ضعیف، پاهای گربه و بستر ناخن‌های آن را معاینه می‌کند و با دقت، نبض ضعیف یا نامنظم در اندام‌ها را لمس می‌کند. همچنین به دنبال رنگ‌های غیرعادی در لثه‌ها مانند آبی، خاکستری یا رنگ‌پریده خواهد بود.
رفتار کلی و توانایی راه رفتن گربه نیز ارزیابی می‌شود. HCM می‌تواند در برخی گربه‌ها باعث بی‌حالی و مشکل در راه رفتن شود، به ویژه اگر گربه به دلیل این بیماری دچار لخته‌های خون ثانویه شده باشد.
پس از معاینه فیزیکی، آزمایش خون، از جمله آزمایش‌های تیروئید، انجام می‌شود تا مشخص شود آیا یک وضعیت پزشکی زمینه‌ای وجود دارد که بتواند باعث HCM شده باشد یا خیر.
عکس‌برداری با اشعه ایکس (رادیوگرافی) ممکن است برای غربالگری HCM مفید باشد، اما بسته به زاویه‌ی تصویر، احتمال دارد بیماری تشخیص داده نشود. همچنین از نوار قلب (ECG) برای تشخیص هرگونه ریتم غیرطبیعی قلب استفاده می‌شود.
بهترین روش برای تشخیص HCM در گربه‌ها، اِکوکاردیوگرام (سونوگرافی قلب) است. این روش تصویر کامل‌تری از ضخامت بطن چپ، جریان خون بین حفرات قلب و سایر ویژگی‌های عملکرد قلب را ارائه می‌دهد؛ به ویژه سونوگرافی زنده (real-time) که قلب در حال پمپاژ بررسی می‌شود.

درمان کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک در گربه‌ها

داروهای متنوعی می‌توانند به گربه‌های مبتلا به HCM کمک کنند، از جمله:
کلوپیدوگرل (Clopidogrel): دارویی که به جلوگیری از تشکیل لخته‌های خون کمک می‌کند.
دیلتیازِم (Diltiazem): دارویی که می‌تواند از تجمع مایعات جلوگیری کرده و در برخی گربه‌ها، ضخامت دیواره بطن چپ را کاهش دهد.
مسدودکننده‌های بتا (Beta blockers): داروهایی مانند آتِنولول (atenolol) می‌توانند به گربه‌های مبتلا به HCM شدید کمک کنند. این داروها ضربان قلب را در گربه‌های دچار تاکی‌کاردی (ضربان قلب بسیار سریع) کاهش داده، ریتم‌های غیرعادی قلب را اصلاح کرده و عملکرد دریچه‌های بین حفرات قلب را بهبود می‌بخشند. مسدودکننده‌های بتا همچنین می‌توانند فشار خون را در گربه‌های مبتلا به پرفشاری خون کاهش دهند.
مهارکننده‌های ACE: داروهایی مانند بِنازِپریل (benazepril) اغلب برای گربه‌های HCM که دچار نارسایی قلبی شده‌اند، تجویز می‌شود. این دارو می‌تواند فشار خون را کاهش دهد.
آسپرین (Aspirin): برای رقیق کردن خون و جلوگیری از لخته شدن در گربه‌های HCM استفاده می‌شود. توجه به این نکته مهم است که صاحبان حیوانات خانگی هرگز نباید بدون تأیید دامپزشک، داروهای بدون نسخه را به گربه‌های خود بدهند.
وارفارین (Warfarin): یکی دیگر از داروهای رقیق‌کننده خون که می‌تواند به جلوگیری از لخته شدن خون کمک کند.
فوروسماید یا لازیکس (Furosemide or Lasix): یک داروی رایج است که برای گربه‌های مبتلا به نارسایی احتقانی قلب ناشی از HCM تجویز می‌شود.
اسپیرونولاکتون (Spironolactone): یک داروی دیورتیک (ادرارآور) دیگر است که در گربه‌های HCM و نارسایی قلبی برای حذف مایعات تجمع‌یافته استفاده می‌شود. اسپیرونولاکتون اغلب همراه با لازیکس تجویز می‌گردد.
پماد نیتروگلیسرین (Nitroglycerin ointment): می‌تواند در داخل گوش گربه‌ها برای درمان تجمع شدید مایعات، همزمان با لازیکس، استفاده شود. همچنین با شل کردن بطن‌ها و شریان‌ها، جریان خون به بدن را بهبود می‌بخشد تا بتوانند خون بیشتری را در خود جای دهند.
پیموبِندان (Pimobendan): می‌تواند عملکرد دهلیز چپ و بطن چپ را در فاز پمپاژ چرخه‌ی قلبی (زمانی که قلب خون را از بطن چپ به بدن می‌فرستد) افزایش دهد.
علاوه بر داروها، برخی گربه‌ها ممکن است نیاز به پلوروسنتز روتین داشته باشند که یک روش برای خارج کردن مایعات اضافی از ریه‌ها است. گربه‌های مبتلا به HCM شدید و حاد و نارسایی قلبی ممکن است در بیمارستان نیاز به اکسیژن درمانی داشته باشند. گربه‌هایی که به طور ناگهانی دچار نارسایی قلبی می‌شوند، در صورت وقوع نارسایی تنفسی، ممکن است از بیهوشی، لوله‌گذاری (لوله گذاری تنفسی) و کمک برای تنفس بهره‌مند شوند.
به گربه‌های مضطرب ممکن است آرام‌بخش‌هایی مانند آسه‌پرومازین (acepromazine) داده شود تا آرام بمانند، زیرا استرس می‌تواند مشکلات تنفسی را تشدید کرده و خطر نارسایی قلبی را در گربه‌های مبتلا به HCM افزایش دهد.

مدیریت و بهبودی کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک (HCM) در گربه‌ها

متأسفانه، بیماری HCM در گربه‌ها درمانی ندارد.
گربه‌هایی که هیچ علائمی از خود نشان نمی‌دهند، ممکن است طول عمر طبیعی داشته باشند، اما این بیماری معمولاً بدتر می‌شود. اگر علائم بیماری ظاهر شوند، گربه‌ها عموماً حدود دو سال دیگر زنده می‌مانند. طول عمر برای گربه‌هایی که دچار لخته‌های خون، نارسایی احتقانی قلب و یا دمای پایین بدن هستند، معمولاً کوتاه‌تر است و ممکن است تنها شش ماه یا کمتر باشد.
اگر گربهٔ شما نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد، چند کار وجود دارد که می‌توانید پس از بازگشت به خانه انجام دهید تا وضعیت گربهٔ خود را تا حد ممکن پایدار نگه دارید:

ایجاد یک محیط آرام و کاهش استرس

استرس می‌تواند تنفس گربه‌ها را مختل کرده و خطر نارسایی قلبی را در آن‌ها افزایش دهد. مهم است که یک فضای آرام برای گربه‌تان فراهم کنید تا بتواند به دور از هرگونه سر و صدا و فعالیت انسان‌ها یا حیوانات خانگی دیگر استراحت کند. فراهم کردن دسترسی آسان به غذا، آب، ظروف خاک و مکان‌های نرم برای استراحت در نزدیکی پنجره‌ها می‌تواند به شدت برای گربهٔ شما مفید باشد.

مدیریت رژیم غذایی و مکمل‌ها

رژیم غذایی عامل دیگری است که می‌تواند کیفیت زندگی گربه‌های مبتلا به HCM را بهبود بخشد. از آنجایی که HCM، به ویژه همراه با نارسایی احتقانی قلب، می‌تواند باعث کاهش اشتها شود، ضروری است که گربه‌ها با یک غذای با کیفیت و جذاب که سرشار از پروتئین است، تغذیه شوند. این ممکن است مستلزم تغییر از غذای خشک به تر یا بالعکس باشد.
استفاده از آبگوشت‌های کم‌سدیم یا افزودنی‌های غذایی مانند Wellness Bowl Boosters می‌تواند گربه‌های کم‌اشتها را به خوردن بیشتر تشویق کند.
اسیدهای چرب امگا-۳ که در روغن ماهی یافت می‌شوند، می‌توانند التهابی را که اغلب مسئول تحلیل عضلانی و کاهش اشتهای گربه‌ها است، کاهش دهند.
گربه‌هایی که برای نارسایی احتقانی قلب دارو مصرف می‌کنند، ممکن است ویتامین B زیادی را از طریق ادرار از دست بدهند و نیاز به مکمل‌های ویتامین B داشته باشند. برای تعیین بهترین رژیم غذایی و مکمل‌ها بر اساس وضعیت گربه‌تان، با دامپزشک خود همکاری نزدیک داشته باشید.

پیشگیری از کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک در گربه‌ها

از آنجایی که HCM می‌تواند ارثی باشد یا ناشی از سایر شرایط پزشکی، پیشگیری از این بیماری دشوار است.
پرورش‌دهندگان معتبر باید نژادهای مستعد را از نظر جهش در ژن A31P آزمایش کنند تا بچه‌گربه‌های تولید شده از گربه‌های مولد، دو نسخه جهش‌یافته از این ژن را به ارث نبرند.
مراقبت عمومی و تغذیه مناسب برای همه‌ی گربه‌ها می‌تواند به سلامت قلب کمک کرده و مرحله‌ی بدون علامت HCM را طولانی‌تر کند.
برای گربه‌های در معرض خطر بالا (گربه‌های مسن، گربه‌های دارای بیماری‌های زمینه‌ای، گربه‌های حامل ژن A31P) حیاتی است که سالانه برای بررسی هرگونه نشانه‌ی بیماری قلبی غربالگری شوند.
اگر در مورد HCM در گربه‌تان نگران هستید، بهتر است با دامپزشک خود در مورد خطر کلی ابتلا، اینکه کدام تست‌های تشخیصی مناسب‌تر هستند و هر چند وقت یک‌بار باید انجام شوند، مشورت کنید.
دامپزشک شما همچنین می‌تواند در تدوین یک برنامه سلامتی و تغذیه در خانه کمک کند تا مطمئن شوید گربه‌تان بهترین و طولانی‌ترین زندگی ممکن را خواهد داشت.

منبع: petmd