برای مطالعه بخش‌های قبلی به لینک‌های بخش نخست، بخش دوم و بخش سوم مراجعه کنید.
آزمون دینامیک (پویا یا ورزشی)
اسب در آزمون دینامیک یا پویا، اگر برای سن و نژادش مناسب باشد قدم، یورتمه و چهارنعل بر روی خط لنژ می‌رود. وقتی تعداد ضربان قلب اسب بالا رفت، دامپزشک به ضرب‌آهنگ یا سوفل‌های قلب و به صداهای غیرطبیعی دستگاه تنفس فوقانی گوش می‌کند و به چگونگی ریکاوری اسب دقت می‌کند. سوفل‌ها و صداهای تنفسی مشکوک و ضعیف پس از انجام فعالیت ورزشی بهتر و بیشتر شنیده می‌شوند.
در شرایط ایده‌آل، دکتر پیگوت دوست دارد حرکت اسب را روی سطوح سخت و نرم و همراه با زین ببیند بخاطر اینکه برخی از رفتارها فقط وقتی سوارکار با اسب هست دیده می‌شود. به قول ایشان ما میخواهیم فعالیت طبیعی اسب را در شرایط پیش‌بینی‌شده و با زین معمول خود ببینیم. انجام آزمون خم‌کردن (Flexing) برای هر اندام و مشاهده نحوه حرکت اسب می‌تواند به شناسایی محل درد یا آسیب دیدگی کمک کند.
سایر آزمون‌های قبل از آرام‌بخشی
اگر دامپزشک نیاز به استفاده از آرام‌بخشی را احساس کند، با اخذ رضایت‌نامه از مالک و درصورت نیاز خریدار یکسری آزمون‌ها را قبل از استفاده از آرام‌بخشی می‌توان انجام داد. یکی از این آزمون‌ها اندوسکوپی است. اندوسکوپی را می‌توان برای تشخیص بیماری خرناس (Equine roarer) انجام داد و با مشاهده غضروف آریتنوئید و کاهش عملکرد در این ناحیه بیماران را شناسایی کرد. سایر آزمون‌ها می‌تواند آزمایش خون پایه و یا ارزیابی دارو یا دوپینگ در خون باشد.
آزمون بیماری لایم (Lyme) و میلوانسفالیت تک‌یاخته‌ای اسب‌سانان (EPM)
این موارد با اختلاف نظرهای بسیاری مورد بحث است. دکتر پیگوت پیشنهادی به انجام این آزمون‌ها مگر در شرایطی که نشانه‌های بالینی خاصی دیده می‌شود ندارد. اسب‌های بسیاری هستند که به هر دو بیماری کمی مثبت هستند که مداخله ما را به نتایج بدست آمده دشوار می‌کنند. این امر منجر به بررسی هزینه درمان پادمیکروبی در مزایده‌های خرید و فروش شده و ضرورتی برای این گفتگو‌ها نمی‌باشد.
آزمون‌های بین‌المللی پیش از خرید اسب
نکته کلیدی آزمون‌های پیش از خرید اسب از کشور‌های دیگر پیداکردن دامپزشک مجرب برای تهیه عکس‌های رادیولوژی به صورتی است که فهم مشترکی برای دامپزشکان به وجود می‌آورد. این ضرورت منجر به تهیه عکس‌های بیشتر و البته با کیفیت‌تر به نسبت خرید‌هایی که در داخل کشور انجام می‌شود می‌گردد. دامپزشک محلی غالباً عکس‌ها را به صورت دیجیتال با کمک واتس‌آپ برای دکتر پیگوت فرستاده و مکالمات از این طریق پیش می‌رود. اگر نیاز به عکس‌های بیشتر یا تکرار عکسی باشد از این طریق عکسبرداری مجدد صورت می‌گیرد. اگر به طور کلی جهت‌گیری‌ها و عکس‌ها ضعیف باشند دکتر پیگوت به خریدار می‌گوید دامپزشک محلی را عوض کند و مجدد آزمون را تکرار کند.
رادیوگراف‌ها
تعداد رادیوگراف‌ها با میزان اطلاعات مورد نیاز مشتری ارتباط دارد. بسته کامل برای غالب اسب‌های ورزشی شامل ۴۰ تا ۴۲ نما می‌شود: ۴ نما از اندام‌های حرکتی قدامی، ۴ نما از هر ۴ مفصل fetlock، چهار نما از ۲ مفصل خرگوشی، ۲ نما از هر استایفل، نماهای جانبی متعدد از ناحیه گردن و کمر و گاهی نمای جانبی هر مفصل کارپ. گاهی برای صرفه‌جویی خریدار صرفاً محل‌های مورد تردید و مهم را برای عکسبرداری درخواست می‌کند.
داستان عکس رادیولوژی به این سادگی تمام نمی‌شود. چراکه غالباً با مشاهده تغییرات استخوانی یا بافتی صرفاً دامپزشک پیش‌بینی از مشکل ساز بودن عارضه‌های قابل مشاهده خواهد کرد. برخی دامپزشکان از سیستم درجه بندی برای توصیف جراحات استفاده می‌کنند که نشان‌دهنده شدت عوارض هم می‌باشد.
برخی از محل‌های مهم عبارتند از:
- ناویکولار: تنوع زیادی در این استخوان کوچک دیده می‌شود که همگی آنها هم مشکل ساز نیستند. در ضمن ممکن است در رادیولوژی نمای آن طبیعی باشد اما ام آر آی آسیب شدید تاندون خم کننده عمقی را نشان دهد. کیست‌ها و نواحی کم تراکم به عنوان زنگ خطر برای ما خواهند بود.
- زاویه منفی پایی: دامپزشک زاویه بین استخوان کافین به نسبت استخوان پسترن را چک می‌کند. زاویه محوری منفی در ناحیه پسترن اسب را مستعد ساییدگی و کوفتگی پاشنه و بروز جراحت در استخوان نویکولار می‌کند.
- استخوان جانبی (Sidebone): کلسیفیه شدن غضروف کولترال یا استخوان جانبی یک نشانه از مکانیک غیرطبیعی اندام حرکتی می‌باشد. در حالی که اسب سالم به نظر می‌رسد، برخی شکستگی و متعاقباً لنگش را تجربه می‌کنند.
- لامینایتیس (تورم بافت مورق سم): آسیب به بافت زنده بین سم و استخوان کافین به راحتی آشکار نمی‌شود. به همین خاطر دکتر پیگوت به علائم ثانویه و خفیف مانند بازآرایی (Remodeling)، ضخامت دیواره پشتی سم و شواهد چرخش استخوان بند سوم توجه می‌کند.
- استئوآرتریت: آرتریت در مفاصل پر تحرک مانند کافین یا فتلاک از جنبه مدیریتی به فراوانی مشکل ساز است. دکتر پیگوت می‌گوید این تیپ از یافته‌ها همیشه خطرناک هستند. رادیوگراف‌های فروشنده که نشان دهنده ثبات تغییرات در طول زمان باشد تا حدی اطمینان بخش است اما هیچ ضمانتی برای ادامه داشتن این ثبات نخواهد بود. دامپزشک توصیه به جمع‌آوری داده‌های درمانی و تزریقاتی که در گذشته انجام شده است یا بدون مداخله رها کردن با درنظر گرفتن انجام جراحی در آینده (اگر تغییرات مشکل ساز شد) می‌نماید. خشک‌شدن مفصل یا اتصال دائمی آن در محل مفصل فتلاک برای مثال، اجازه نمی‌دهد تا اسب به فعالیت ورزشی خود بازگردد اما اتصال در ناحیه پسترن این امکان را از اسب نمی‌گیرد. مفاصل پایینی کارپ و هوک یا خرگوشی نیز از محل‌هایی هستند که مستعد انجام جراحی هستند.
- استئوآرتریت دیسکنس (OCD): قطعات استخوانی داخل مفصل می‌توانند منجر به التهاب، تغییرات غضروفی و توسعه استئوآرتریت شوند. در حین آزمون، دکتر پیگوت بررسی می‌کند که آیا این قطعات مشکل سازند یا با جراحی برطرف می‌شوند. قطعات کوچک، نرم و گرد کمتر مشکل ساز هستند و قطعات چند تکه شده معمولاً باید برداشته شوند. قطعات بزرگتر در محل مفصل استایفل که پر تحرک است نیز مشکل ساز خواهد بود.
- کیست‌ها: کیست‌های استخوانی، نواحی تخریب استخوانی یا فضاهای توخالی استخوان هستند. کیست‌هایی که نزدیک مفصل هستند برای ما زنگ خطر روشن می‌کنند. در صورت امکان از خرید این اسب‌ها بهتر است خودداری شود.
- زوائد شوکی پشتی: به هم چسبیدن زوائد (Kissing Spine)، تنوع زیادی در چیزی که ما در عکس رادیولوژی می‌بینیم دارد. برای مثال برخی اسب‌ها با فواصل بین دنده‌ای بسیار باریک از هم و توده عضلانی زیاد هیچ دردی را در این ناحیه تجربه نمی‌کنند حال آنکه برای برخی این یافته مشکل زا است. دکتر پیگوت می‌گوید من به آنهایی بیشتر توجه می‌کنم که همزمان با مشکل استخوان توده عضلانی در این ناحیه نیز کاهش یافته باشد. این یافته به من نشان می‌دهد که این اسب احتمالاً کمی بیشتر گودی کمر دارد و کمی بیشتر استرس به این ناحیه وارد می‌شود.
- معدنی شدن: نواحی کوچک و تصادفی معدنی شدن احتمالاً بخاطر نواحی تزریقات قبلی می‌تواند باشد و در موارد خطرناک تر بیماری مفصل کافین علت آن باشد.
- شکستگی‌های جدوگاه: این شکستگی‌ها معمولاً وقتی اسب غلط می‌زند روی خودش رخ می‌دهد. وقتی بهبود می‌یابند این جراحات معمولاً مشکلی متوجه اسب نمی‌کنند. گاهی برای نصب زین و بقیه اجزا به مشکل می‌خوریم. اما این مشکل طوری نیست که نظر دکتر پیگوت را از اسبی برگرداند.
- سیستم تعلیق: اسب‌های نژاد خون‌گرم (Warmblood)بسته به اندازه‌شان سیستم تعلیق بزرگتری دارند (رباط‌های متصل به مفصل فتلاک) اما عارضه‌های قابل مشاهده نشان دهنده بیماری هستند. افزایش ضخامت سیستم تعلیق باید در مدنظر قرار گیرد.
نکات مربوط به ارزیابی‌های قبل از خرید اسب
دکتر پیگوت مجدد تأکید می‌کند که هیچ دامپزشکی توانایی پیش‌گویی آینده اسب را در معاینه قبل از خرید ندارد. خریداران اگر این نکته را به خوبی در مدنظر قرار ندهند گاهی پس از خرید با مشکل دار شدن اسب ناراحت می‌شوند با اینکه این نکته از ابتدا هم گفته شده است.
بدانیم که این آزمون‌ها یک تصویر لحظه‌ای از اسب در اختیار ما قرار می‌دهد. تا زمانی که با دامپزشکی سروکار داریم که مبتنی بر توضیحات تا حد ممکن به ما راهنمایی می‌کند و اطلاعات را در اختیار ما قرار می‌دهد جای نگرانی نیست و ما متوجه میزان خطری که متوجه ما می‌شود در هر تصمیمی که می‌گیریم خواهیم بود و این خرید برای ما خوشایند خواهد بود.
اگر مایل به مشاهده فیلم کامل این مقاله بودید به صفحه رسمی یوتیوب دانشگاه کورنل در اینجا مراجعه نمایید.
منبع: دانشگاه کورنل
دیدگاه خود را بنویسید